Yeni kılavuz, küresel finans sektörünü, kimseyi geride bırakmayan bir iklim geçişini sağlamak için adil geçiş uygulamalarını faaliyetlerine yerleştirme konusunda destekleyecektir.
Pazar günü Dubai’de düzenlenen COP28’de UNEP FI ve Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), finans sektörünün düşük karbonlu, kaynakları verimli kullanan ve dirençli ekonomilere adil geçişi teşvik etmesine yönelik ilk yol haritası olan Just Transition Finance Pathways for Banking and Insurance’ı yayınladı.
Yeni kılavuz, UNEP FI üyelerini ve daha geniş finans sektörünü, kimseyi geride bırakmayan bir iklim geçişini sağlamak için adil geçiş uygulamalarını faaliyetlerine yerleştirme konusunda destekleyecektir. Adil geçiş ilkelerini finans sektörüne entegre etme fikri nispeten yeni bir gelişme olduğundan, rapor eyleme geçirilebilir adımlar, ortaya çıkan uygulama örnekleri sunmakta ve bu entegrasyonu desteklemek için ek araçlar ve kaynaklar önermektedir.
İklim değişikliği ekosistemlerimizi ve yeryüzündeki tüm canlıların refahını tehdit etmeye devam ediyor. Konuyla ilgili olarak Pazar günü açıklanan en son araştırmanın da uyardığı gibi, küresel ısınmayı Paris Anlaşması’nda belirlenen 1.5°C ile sınırlama şansımız büyük ölçüde ortadan kalkmıştır; ileriye dönük çabalarımız bu hedefi ne ölçüde aştığımızı en aza indirmeye odaklanacaktır – ki bu da küresel ekonomi genelinde derin değişimler gerektirecektir. Ve bu değişimler, adil ekonomik ve sosyal faydalar sağlayan ve savunmasız nüfusları koruyan sistemler aracılığıyla yapılmazsa başarısız olmaya mahkumdur. Adil bir geçiş, sürdürülebilir işletmeler için elverişli bir ortam da dahil olmak üzere iklim ve çevre eyleminin sosyal ve ekonomik fırsatlarını en üst düzeye çıkarırken, zorlukları en aza indirmeyi ve dikkatli bir şekilde yönetmeyi içerir.
Düşük karbonlu ve sürdürülebilir ekonomilere adil bir geçiş, istihdam yaratma, teknolojik yenilik ve dirençli toplumların gelişimi için büyük bir potansiyel barındırmaktadır. Düşük karbonlu ekonomiye bütüncül bir geçiş, iklim değişikliği karşısında uzun vadede hayatta kalma şansımızı arttırırken aynı zamanda sosyal adaleti teşvik etme ve yoksulluk, eşitsizlik ve cinsiyet farklılıklarını ele alma fırsatı da sunmaktadır. Temiz enerjiye geçişin ve buna bağlı olarak ekonomik faaliyetlerdeki dönüşümün istihdam fırsatları yaratması beklenmektedir – ILO araştırması, adil bir geçiş senaryosunun 2030 yılına kadar 25 milyon “yeşil” iş yaratabileceğini göstermektedir. Ayrıca, iklim dönüşümü sürdürülebilir girişim yaratma ve beceri geliştirme kapasitesine sahiptir, böylece daha dirençli ekonomik büyüme ve daha yüksek yaşam standartlarına yol açar.
Finansal akışların temiz teknolojilere, adaptasyon çözümlerine ve yenilikçi işletmelere yönlendirilmesi yoluyla finans sektörü, düşük karbonlu ekonomilere geçişin kimseyi geride bırakmayan eşitlikçi bir geçiş olmasını sağlamak için kilit bir role sahiptir. Özellikle sigortacılar, sosyal ve çevresel zorlukları ele alan risk yönetimi stratejilerini benimseyerek ve tüm topluluklar için yeterli teminat sağlayarak dirençli toplumlar inşa etmede kritik aktörler olabilirler; ancak yakın zamanda yapılan bir araştırmanın da ortaya koyduğu gibi, bu öncelikle sigorta sektörünün iklim değişikliğini ve doğa kaybını körükleyen faaliyetleri sigortalamaya devam etmekten uzaklaşmasını gerektirecektir.
Just Transition Finance, düşük karbonlu geçişin sosyal ve ekonomik etkilerini ana hatlarıyla ortaya koymakta ve bankalar ile sigorta şirketlerinin bu geçişin başarılmasında üzerlerine düşen rolü oynamalarını desteklemektedir. ILO’nun “Just Transition Finance Tool for Banking and Investing” belgesini tamamlayan bu belge, finans kuruluşlarına Paris Anlaşması’nın hedefleriyle uyumlu olarak ürünlerine ve ticari faaliyetlerine adil geçiş hususlarını nasıl dahil edecekleri konusunda pratik tavsiyeler ve yeni uygulama örnekleri sunmaktadır. Öneriler, kurumların İnsan Hakları çerçeveleriyle uyumlu sosyal performans standartlarına uyum sağlamalarına yardımcı olurken, önemli sosyal faydalar da sağlayacaktır. Bunlar arasında şunlar yer almaktadır:
Üst yönetim ve yönetişim birimlerinden adil geçiş taahhüdünün alınması ve bu taahhüdün mevcut kurumsal stratejilere dahil edilmesinin sağlanması.
Adil geçiş ilkelerinin nasıl uygulanması gerektiğinin bağlama özgü doğasını anlamak için iklim geçişinin bir sonucu olarak finansal kurumların karşılaştığı sosyal risklerin ve fırsatların haritalandırılması ve değerlendirilmesi.
Sosyal diyalog ve paydaş katılımı yoluyla insanları kurumsal strateji ve karar alma süreçlerinin merkezine yerleştirmek.
Adil geçiş ilkelerinin kurumsal politikalara, süreçlere ve kapasite geliştirmeye dahil edilmesi için bir uygulama stratejisi geliştirilmesi.
Adil geçiş projeleri ve faaliyetleri için finansman ve sigorta teminatı sağlamak üzere ürün ve çözümler geliştirmek.
Müşterilerin iklim değişikliğine karşı direncini artırmak için finansal kapsayıcılığın iyileştirilmesi ve koruma açığının kapatılması.
Sosyal ve çevresel hususların durum tespiti, yasal anlaşmalar ve izleme süreçlerine dahil edilmesi.
Müşterileri adil bir geçiş için bilgilendirerek ve katılımlarını sağlayarak davranış değişikliğini teşvik etmek.
Sektör girişimleri ve diğer paydaşlar aracılığıyla adil bir geçiş için eylemi katalize etmek üzere stratejik ortaklıklar kurmak.
Öncelikle iklim değişikliğinden kaynaklanan sosyal etkiler, riskler ve fırsatlara odaklanan rapordaki öneriler, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilik gibi diğer çevresel zorlukları ele almak için de uygulanabilir. Kaynak ayrıca, geçiş sürecinin belirli sosyal ve ekonomik etkilerinin bağlama çok bağlı olduğunu ve dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini kabul etmektedir.
UNPE FI-ILO raporu, 40’tan fazla banka ve sigorta şirketi, uluslararası finans kuruluşu, akademik ve sivil toplum kuruluşunun desteğiyle geliştirilmiştir. Gelecek yıl UNEP FI, UNEP FI üyelerinin adil geçiş stratejilerini geliştirmeleri ve uygulamaları için daha fazla kaynak, rehberlik ve destek geliştirecektir.
