Emmanuel Macron ve Ursula von der Leyen’in Belgrad’ı ziyaret edeceği söylenirken, AB Komisyonu son protestolara rağmen Sırbistan’la ham madde alanında stratejik ortaklık kurma kararlılığını sürdürüyor.
AB yürütme sözcüsü bugün yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić’in planlanan bir lityum madenine karşı yaygın protestoların arkasında Batılı güçlerin olduğu yönündeki iddialarına ilişkin endişelerine rağmen Avrupa Komisyonu’nun Sırbistan’la ham madde konusunda stratejik bir ortaklık sürdürme niyetinde kararlı olduğunu söyledi.
Komisyon Başkan Yardımcısı Maroš Šefčovič ve Almanya Şansölyesi Olaf Schulz, Belgrad’ın Anglo-Avustralyalı madencilik şirketi Rio Tinto’nun ülkenin batısında lityum madeni geliştirmesine yeşil ışık yakmasından birkaç gün sonra, geçen ay Belgrad’da bir anlaşma imzaladı.
AB yürütme organı bugün yaptığı açıklamada, Brüksel’in elektrikli otomobil bataryaları ve Avrupa’nın devam eden enerji dönüşümü için gerekli olan kritik ham maddelere erişimde Çin’e bağımlılığı azaltmak üzere imzaladığı bir düzineden fazla anlaşmanın sonuncusu olan bu ortaklığa “tamamen bağlı” olduğunu belirtti.
Komisyon’un ticaret sözcüsü Johanna Bernsel, Başkan Ursula von der Leyen’in ucuz ham maddelere erişimi güvence altına almanın, ikinci görev süresinin en önemli politika gündemi olan Temiz Sanayi Anlaşması’nın temel hedeflerinden biri olacağını söylemesinin ardından bugün gazetecilere yaptığı açıklamada “Sırbistan ile imzalanan mutabakat zaptının önemini ifade edebileceğimizi sanmıyorum.” dedi.
Bernsel, “Söyleyebileceğim şey, hem ortaklığa hem de, çevre standartlarının AB yasalarıyla uyumlu olması gerektiği gerçeğine tamamen bağlı kaldığımızdır.” dedi.
Ancak AB liderlerinin anlaşmanın imzalandığı 18 Temmuz’dan bu yana kullandıkları bu tür söylemler, Rio Tinto’nun Sırbistan’ın başkentinin 100 kilometre batısındaki Jadar vadisinde Avrupa’nın en büyük lityum madenini açma planlarına karşı çıkanların pek hoşuna gitmedi.
Sırpların projeden çok az yararlanacağından kaygılanan çevreciler ve muhaliflerin yaygın protestoları 10 Ağustos’ta on binlerce kişinin başkentte yürüyüşe geçmesi ve daha küçük grupların başkente giden demir yolu hatlarını bloke etmesiyle doruğa ulaştı.
Vučić, Rus istihbarat servislerinin kendisini, adı belirtilmeyen hükümetlerin kendisini iktidardan indirmek için “kitlesel huzursuzluk ve darbe” kışkırtmaya çalıştıkları konusunda uyardığını söyledi ki bu da Sırbistan Cumhurbaşkanı’nın Şubat ayında bir televizyon programında dile getirdiği iddiaları tekrarlıyor.
Avrupa Komisyonu bu iddiaları reddetti. Dışişleri sözcüsü Peter Stano, “Avrupa Birliği, dış müdahaleyle bağlantılı her türlü yasadışı ya da gayrimeşru faaliyetin içinde yer alacağı yönündeki iddiaları kesinlikle reddetmektedir.” dedi.
AB liderleri, tarihsel olarak Rusya’nın müttefiki olan ve Mayıs ayında Çin lideri Xi Jinping’i ağırlayan Sırbistan’daki gelişmeleri dikkatle izliyor. Vučić, Temmuz ayında İngiltere’deki bir zirve sırasında tanıştığı Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’dan bu ay içinde bir ziyaret gerçekleştirmesini umduğunu belirtti.
Macron görüşmeyle ilgili olarak yaptığı açıklamada Sırbistan’ın AB’ye katılımına “tam destek” verdiğini ifade ederken, Belgrad’ın bağımsızlığını henüz tanımadığı ve bölünmüş Mitrovica kentinde bir köprü açma planları nedeniyle AB’nin eleştirilerine maruz kalan etnik Arnavutların çoğunlukta olduğu Kosova ile Belgrad arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesinin önemini vurguladı.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, bu ziyaretin önümüzdeki hafta için planlanmış olabileceğine dair tekrarlanan teyit taleplerine yanıt vermedi. Benzer şekilde Avrupa Komisyonu da Başkan von der Leyen’in önümüzdeki haftalarda Belgrad’a bir ziyaret planlayıp planlamadığını teyit etmedi.