Dünyanın en gücü akıntısı olan Antarktika Çevresel Dolaşım Akıntısı (Antarctic Circumpolar Current – ACC), giderek zayıflama riskiyle karşı karşıya.
Saat yönünde Antarktika etrafında dönen ACC, dünyanın en gücülü okyanus akıntısı konumunda. Meksika Körfezi Akıntısı’ndan beş kat, Amazon Nehri’nden ise 100 kat daha gücülü olan bu akıntı, Pasifik, Atlantik ve Hint okyanuslarını birbirine bağlayan küresel okyanus “taşıma bandı”nın kritik bir parçası.
ACC, okyanus boyunca suyu, sıcaklığı ve besinleri dünyanın dört bir yanına taşıyarak iklimin düzenlenmesine yardımcı oluyor. Aynı zamanda Antarktika’yı saran bir hendek gibi davranarak sıcak suyun kıtaya ulaşmasını engelliyor ve hassas buz şelflerini koruyor. Ayrıca, istilacı türlerin Antarktika ekosistemine yayılmasını önlemeye yardımcı oluyor. Ancak, Antarktika’dan eriyen tatlı suyun tuzlu okyanus suyunu seyrelttiği ve bu hayati akıntıyı bozmaya başladığı belirtiliyor.
İklim Değişikliğinin Etkileri
Okyanus akıntıları, sıcaklık, tuzluluk, rüzgar desenleri ve deniz buzunun kapsamı gibi faktörlere duyarlı. Teorik olarak, Antarktika çevresindeki suyun ısınması akıntıyı hızlandırmalı. Ancak, son gözlemler akıntının son on yıllarda görece sabit kaldığını gösteriyor. Avustralya’da geliştirilen en güçlü iklim simülatörlerinden biriyle yapılan modeller, eriyen buzun kuzeye doğru hareket ettiğini ve okyanusun yoğunluk yapısında büyük değişikliklere neden olduğunu ortaya koyuyor. Bu değişikliklerin, 2050 yılına kadar ACC’nin %20’ye kadar yavaşlamasına yol açabileceği tahmin ediliyor.
Zayıflayan Akıntının Sonuçları
ACC’nin zayıflamasının etkileri oldukça geniş kapsamda. Antarktika ekosistemini besleyen besin döngüsü bozulabilir, biyoçeşitlilik azalabilir ve bölgeye istilacı türlerin girişi kolaylaşabilir. Ayrıca, daha fazla sıcak suyun Antarktika’ya ulaşması buz şelflerinin erimesini hızlandırabilir ve küresel deniz seviyesi yükselişine katkı sağlayabilir. Okyanus akıntısının zayıflaması, atmosferdeki fazla sıcaklık ve karbonun emilimini azaltarak küresel iklim üzerinde daha büyük etkiler yaratabilir.
Ne Yapılabilir?
Bilim insanlarına göre, sera gazı emisyonlarının azaltılması, Antarktika buzullarının erimesini yavaşlatabilir ve ACC’nin zayıflamasını önleyebilir. Bu nedenle, okyanus ve iklim değişikliği ile ilgili uzun vadeli izleme sistemleri oluşturulması kritik önem taşıyor.
Uluslararası düzeyde koordine edilmiş adımlar atılarak, Antarktika’yı ve dünyanın iklim sistemini koruma şansı hala mümkün.
Kaynak: BBC