Polonya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Romanya potansiyel olarak temiz enerji teknolojilerindeki ihracatlarını hızla artırma yolunda ilerliyor. Dünya Bankası’nın Avrupa Birliği’yle (AB) ilgili son ekonomik raporuna göre, Orta ve Doğu Avrupa’nın temiz enerji teknolojilerindeki ihracatı, mevcut pazar payının korunması halinde önümüzdeki birkaç yıl içinde üç katına çıkabilir.
Bunun gerçekleşmesi halinde, AB’nin küresel rekabet gücünün artacak, ekonomisi canlanacak ve bloğun 2050 yılındaki net sıfır emisyon hedefinin ilerletilmesinde önemli bir yol kat edilmiş olacak. Raporda bahsi geçen ülkeler Hırvatistan, Bulgaristan, Romanya ve Polonya. Söz konusu teknolojiler ise, ısı pompası, güneş paneli, elektrikli araç bataryası, rüzgar türbini ve daha nicesi.
Net sıfır emisyon hedefine ulaşmak ‘hayati önem’ taşıyor
Temiz teknoloji ihracatının üç katına çıkması, Avrupa’da 27 Mayıs 2024’te kabul edilen Net Sıfır Sanayi Yasası (NZIA) hedeflerine ulaşmada hayati önem taşıyacak. Yasa doğrultusunda, yerel üretimle 2020’li yılların sonuna kadar bloğun temiz enerji teknoloji ihtiyaçlarının yaklaşık yüzde 40’ının ve 2040 yılına kadar küresel talebin yüzde 15’inin karşılanması amaçlanıyor.
Bu aynı zamanda, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı devam ederken, AB’nin Rusya gibi diğer ülkelere olan enerji bağımlılığını da kırabilir. Benzer şekilde, Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri de temiz teknoloji ihracatındaki bu potansiyel artış sayesinde önemli bir iç kalkınma ve artan ekonomik istikrar yaşayabilir.
Halihazırda bu ülkeler, gıda ve temel ihtiyaç fiyatlarının özellikle hızlı bir şekilde yükseldiği tüketici fiyatlarıyla karşı karşıya. Bu da reel ücretlerin artan fiyatlara ayak uydurmakta zorlanması nedeniyle gıda güvensizliğinin ve yoksulluğun derinleşmesine yol açıyor.
Dünya Bankası AB Direktörü Anna Akhalkatsi bir basın açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “Tarihsel olarak yüksek fiyatlar en çok Avrupa’nın savunmasız insanlarını vuruyor; bazı aileler gelirlerinin yarısını gıdaya harcıyor, düşük vasıflı ve mavi yakalı işçiler dengesiz bir piyasada mücadele ediyor.”
“Hedefe yönelik sosyal politikalar, en çok ihtiyacı olan grupları desteklemek ve daha geniş ekonomik kapsayıcılığı sağlamak açısından çok önemli. Yeşil dönüşüm, adil ve geniş kapsamlı yollarla istihdam yaratmak ve sektörleri canlandırmak için fırsatlar sunmakta.”
Bu nedenle, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinden daha fazla temiz enerji teknoloji ihracatının teşvik edilmesi, bu ülkelerin pandemi gibi mali ve ekonomik şoklardan kurtulmalarına yardımcı olunması gibi uzun bir yol kat edebilir.
Ancak bunun mümkün olabilmesi için AB’nin üye ülkeler arasında koordineli bir strateji uygulaması, iç rekabeti önlemesi ve daha yüksek özel sektör yatırımını teşvik etmesi gerekiyor. Bloğun ayrıca yüksek kalitede tedarik zincirlerinin yanı sıra Ar-Ge’ye çok daha fazla yatırım yapması gerekebilir.
