Sanayi ve Teknoloji ile Ticaret bakanlıklarınca, işletmelerin AB düzenlemelerine uyumlarını hızlandırmak ve kriterlere uymalarını sağlamak amacıyla hazırlanan bilgilendirme broşüründe, uygulama takvimine dikkat çekildi.
Türkiye dijital ve yeşil dönüşüme odaklanırken Sanayi ve Teknoloji ile Ticaret bakanlıkları KOBİ’ler ve ihracatçılara yönelik rehber niteliğinde “yeşil dönüşüm broşürü” hazırladı. AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, iki bakanlık tarafından hazırlanan çalışmayla işletmelerin yeşil dönüşüm süreçlerine hızlı uyum sağlamaları ve Avrupa Birliği (AB) uygulamalarından zarar görmemeleri hedefleniyor. İhracatçı birliklerine de gönderilen broşürde, sürece ilişkin 15 soruya kapsamlı yanıtlar verilirken, özellikle KOBİ ve ihracatçıların Avrupa Yeşil Mutabakatı (AYM) kapsamında izlemeleri gereken rotaya dikkat çekiliyor. Sanayiden finansmana, enerjiden ulaştırmaya kadar birçok alanda yapılan düzenlemelere işaret edilirken devreye alınacak uygulamalar konusunda uyarıda bulunuluyor.
Karbon yoğun sektörlerde 2026’dan itibaren yeni dönem başlayacak Buna göre, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması ile (SKDM) AB’ye ihracat yapan şirketler için karbon emisyonlarını hesaplama ve raporlama zorunluluğu getirildi. Karbon yoğun ürünlerin üretiminde yayılan karbon emisyonu için fiyat belirlenecek ve söz konusu mali yükümlülük 1 Ocak 2026’dan sonra başlayacak. Karbon yoğun ürünler arasında demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, hidrojen ve elektrik sektörleri öne çıkıyor. Bu sektörlerde belirli ürünleri AB’ye ihraç edenler SKDM içinde yer alıyor. Bu sektörlerde Avrupa’ya ihracat yapan firmalardan SKDM raporu kapsamında çeşitli veriler talep edilecek. Söz konusu raporda ürün türlerine göre farklı uygulamalar bulunuyor. Ürünlere ilişkin miktar, menşe ülke ve üretici tesis gibi bilgilerin yanı sıra emisyon bilgileri ve karbon ücreti tutarının yer alması gerekiyor. Yeni dönemin öne çıkacak noktalarından biri de sürdürülebilir ürün inisiyatifi olacak. Bu kapsamda, gıda, yem ve medikal ürünler dışında kalan tüm ürün grupları için tasarımda sürdürülebilirlik, daha az enerji ve kaynak tüketme, uzun ömürlü ve geri dönüştürülebilir olma piyasaya arz koşulu sayılacak.
AB dijital ürün pasaportu yolda
Öte yandan, öncelikli olarak demir çelik, alüminyum, hazır giyim ve ayakkabı başta olmak üzere tekstil ürünleri, mobilya, lastik, deterjan, boya, mineral yağ, kimyasal, bilgi teknolojileri cihazları ile enerji yoğun ürünlerde ekolojik tasarım kuralları belirlenmesi planlanıyor. AB pazarına girişte, söz konusu ürünlerin “yaşam döngülerine” ilişkin bilgilerin yer alacağı “dijital ürün pasaportu” uygulamasının hayata geçirilmesi öngörülüyor. Bu bilgilere, ürünlerin üzerinde veya beraberinde gelecek karekodla erişilecek. Halihazırda AB’de geçerli bir dijital ürün pasaportu bulunmazken Türk ihracatçıların mevzuatlarda belirlenecek ekolojik tasarım kurallarına uyum sağlaması, dijital ürün pasaportu için gerekli verileri temin etmesi önem taşıyor. Bataryalarda ise 2027 yılı itibarıyla AB pazarına girişte “dijital batarya pasaportu” uygulaması zorunlu hale gelecek.