Dünya genelinde fosil yakıtların kullanımını azaltma çabaları sürerken, Batı Balkan ülkelerindeki kirlilik, hanehalkı ısıtması, eski kömür santralleri, eski arabalar ve sorunu ele alacak ekonomik kaynakların eksikliği nedeniyle inatçı bir şekilde yüksek kalmaya devam ediyor. Sırbistan’ın başkenti Belgrad ve Bosna’nın başkenti Saraybosna gibi nispeten küçük şehirler, dünya genelinde hava kalitesini takip eden web sitelerine göre, günlük kirlenme listelerinde sık sık en üst sıralarda yer alıyor.
Bu durumun sağlık üzerindeki maliyetleri bir yana, bu ülkelerin Avrupa Birliği’ne katılma umutları da tehlikede. Çünkü günümüzde AB’nin oldukça sıkı emisyon standartları var. Belgrad’daki Yenilenebilir Enerji ve Çevresel Düzenleyici Enstitüsü’nden Mirko Popovic, konuya ilişkin Reuters’e yaptığı açıklamada, “Bu bölgede hava kirliliğini azaltmak için hiçbir kaynak yok.” dedi.
AB’de, 1990’dan bu yana net sera gazı emisyonları yaklaşık %40 azalırken, bu durum yenilenebilir enerjiye yönelimle sağlandı; Avrupa Komisyonu’nun Kasım ayında yayınladığı bir raporda belirtildi. Batı Balkan ülkeleri karbon emisyonlarını azaltma taahhüdünde bulundu, ancak ekonomik zorluklar ilerlemeyi yavaşlattı. Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden biri olan Kosova, elektriğinin %90’ından fazlasını kömürle elde ediyor. Dünya Bankası, kömürsüz bir ekonomi geçişinin 4,5 milyar euroya mal olacağını tahmin ediyor. Kirliliğin etkileri bölgede belirgin; özellikle kış aylarında.
Belgrad bu hafta sisle kaplandı, Saraybosna ise kirliliği tuzağı gibi işlev gören bir vadi içinde yer alıyor. Bosna’nın başkentinin hava kalitesi, IQAir’a göre Salı günü “tehlikeli” olarak sınıflandırıldı; bu da dünya üzerindeki en kötü durum olarak gösterilmekte. Bölgede hava kirliliğine bağlı ölüm oranı da oldukça yüksek: Bosna’da 100.000 kişi başına 114, Sırbistan ve Karadağ’da ise yaklaşık 100, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, Almanya’da sadece 45 ve Fransa’da 29.
Kosova Enerji Bakanlığı, Reuters’a, emisyonları azaltma taahhüdünde bulunduklarını ve yenilenebilir enerji projelerine yatırım yaptıklarını ve mevcut santralleri modernize ettiklerini söyledi.