Merkez sağ, aşırı sağ ve ulusal muhafazakâr AB milletvekillerinden oluşan bir koalisyon, çiftçilerin protestolarının arttığı ve Avrupa seçimlerinin yaklaştığı bir ortamda AB’nin tartışmalı doğa restorasyon yasasını oylamayı başaramadı.
Avrupa’nın ekosistemleri bozulmaya devam ederken Brüksel, 2022 yılında AB kara ve deniz alanlarının %20’sini restore etmek amacıyla kapsamlı bir düzeltme yasası önerdi. 2023’te teklifin çok iddialı olduğu ortaya çıkınca, blokun en büyük partisi olan merkez sağ EPP milletvekilleri protesto ederek hedef ve zaman çizelgesi konusunda tavizler kazandılar.
Yasanın içi boş versiyonu 27 Şubat Salı günü Strazburg’da AB Parlamentosu tarafından kabul edildi. 329 milletvekili lehte oy kullanırken 275 milletvekili aleyhte oy kullandı.
Parlamentoda uzlaşma müzakerelerinden sorumlu olan ve alkışladığı görülen İspanyol merkez sol S&D milletvekili Cesar Luena için bir zafer. Bir çift yeşil milletvekili yarı bisiklette kucaklaşırken görüldü.
Luena oylamadan önce “Restorasyon Yasası kimsenin aleyhine değil, doğanın lehine bir yasadır” diye vurguladı.
Almanya’dan gelen yeşil AB milletvekili Michael Bloss, “Doğayı restore etme yasası yolda… Bu muhafazakârlara bir darbe; sağ kanatla olan uyumları geri tepti.” dedi.
Bird Life Germany adlı STK, Avrupa’da doğa korumayı geriletmeye yönelik siyasi çabaların ortasında oylamayı “önemli bir ışık” olarak nitelendirdi.
Yasasının neredeyse çöküşüne hangi siyasi güçler katkıda bulundu? Merkez sağ tarafından düzenlenen bir son dakika isyanı.
EPP Başkanı Manfred Weber Salı günü yaptığı açıklamada, yasayı birlikte müzakere etmiş olmalarına rağmen, “Doğa Restorasyon Yasası kötü hazırlanmış ve önümüzde duran görevi asla yerine getiremeyecek.” dedi.
Partisi, yasaya karşı yeni ortaya çıkan muhalefetini çiftçilerle empati kurmasına bağlıyor. Grup, “Çiftçiler için yeni ve daha fazla bürokrasi ve raporlama yükümlülüğü istemiyoruz.” dedi.
Grubun başkanı Dirk Gotink’in sözcüsü şunları söyledi: “Eğer Fransa Cumhurbaşkanı çiftçilere yönelik kaygılarında gerçekten ciddiyse, Renew’deki milletvekillerini de aynı şeyi yapmaya çağırmalıdır.” Fransız liderliğindeki liberal Renew Europe grubu EPP’nin solunda yer alıyor.
Liberal-sağ ittifakı genellikle herhangi bir AB yasasını oylayabilmeyi garanti eder; ancak liberallerin bölünmesi ve İrlanda’nın merkez sağ milletvekillerinin parti çizgilerini bozmasıyla yasa gün ışığına çıkmayı başardı.
Doğa için acil bir durum
Avrupa’nın doğal yaşam alanlarının yaklaşık %80’i, ekosistemleri tahrip eden yoğun deniz ve kara sömürüsü nedeniyle kötü durumdadır.
Alman Yeşiller Milletvekili Jutta Paulus ise “Doğa Restorasyon Yasasını bir başlangıç noktası ve biyoçeşitlilik stratejisi ile iklim hedeflerimizin ayrılmaz bir parçası olarak görmeliyiz” dedikten sonra “Milletvekilleri bilimi dinlemeli ve çiftçilere dirençli ve sürdürülebilir bir tarım sistemine uyum sağlama fırsatı vermelidir” diye ekledi.
Mayıs 2023’te PNAS’ta yayınlanan bir araştırmaya göre, son 40 yıldır Avrupa’da her yıl 20 milyon kuş yok oluyor.
Anders Moller tarafından koordine edilen ve 2021 yılında Avian Research dergisinde yayınlanan uluslararası bir çalışmaya göre, son on yılda insan faaliyetleri ve yoğun tarımın hakim olduğu bölgelerde böcek popülasyonlarının en az %70 ila 80’i yok oldu.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) göre, küresel ısınmayı 2 derecenin altında sınırlamak için karbon bakımından zengin ekosistemlerin %30-50’sinin restore edilmesi gerekmektedir.
Avrupa Komisyonu, doğal ortamların restore edilmesinin yaklaşık 1,860 milyar € gelir getireceğini ve bunun maliyetinin ise sadece 154 milyar € olacağını tahmin etmektedir.
Avrupa’nın hedefleri
Avrupa Doğa Restorasyon Yasası, yaşam alanlarını iyileştirmek ve genişletmek suretiyle tür popülasyonlarını restore etmeyi amaçlamıştır.
Bunu başarmak için tozlaşan böcekler, orman ekosistemleri, kentsel ekosistemler, tarımsal ekosistemler, deniz ekosistemleri ve nehir bağlantısı için özel hedefler belirlenmiştir.
Örneğin, teklif kapsamında Avrupa ülkelerinin en geç 2030 yılına kadar tozlayıcı popülasyonlarındaki düşüşü tersine çevirmesi ve bundan sonra en az her altı yılda bir ölçülü bir artış hedeflemesi gerekecektir.
Blokun 2030 yılına kadar turbalık alanların en az %30’unu, 2050 yılına kadar ise %50’sini yeniden canlandırmak için tedbirler alması gerekecektir.
Buna ilaveten, AB’de üç milyar ağaç daha dikilmesi ve en az 25.000 km su yolunun yeniden serbest akışlı hale getirilmesi gerekecektir.
Ancak, EPP’nin isteği üzerine, tarımsal ekosistemlere yönelik hedeflerin istisnai durumlarda askıya alınmasına izin veren bir “acil durdurma” maddesi metne dahil edilmişti.
Bu madde, arazinin mevcudiyeti artık Avrupa gıda tüketimini karşılayacak tarımsal üretimi sağlamak için yeterli olmadığında, çiftçilere bir mesaj olarak devreye sokulabilirdi.
