Dünyada bir ilk: Temiz Enerjide “Güneş Halısı” Dönemi Başlıyor

İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü (EPFL) ile iş birliği yapan start-up 'Sun-Ways', demiryolu raylarına (kolay bakım için çıkarılabilir) güneş panelleri döşüyor. 2025 bahar aylarında Neuchâtel'de bir hatta hayata geçirilecek üç yıllık pilot proje, ek araziye ihtiyaç duymadan mevcut demiryolu altyapısını kullanacak. Başarılı olursa, dünyada ölçeklenebilir ve çevre dostu bir çözüm olarak yeni bir demiryolu dönemini başlatacak, demiryolları “Güneş Halısı”na dönüşecek.

Pilot proje, 2025’ten itibaren yılda 16.000 kWh elektrik üretecek ve bölgedeki evlere de enerji sağlayacak. Projenin maliyeti 585.000 İsviçre Frangı (623.000 €, ~23 milyon TL). Başarılı olup yaygınlaştırılması halinde, yılda 1 TWh güneş enerjisi üretmesi ve İsviçre’nin enerji ihtiyacının %2’sini karşılaması bekleniyor.  Paneller, İsviçreli ray bakım şirketi Scheuchzer tarafından, günde 1.000 metrekareye kadar panel kurabilen özel olarak tasarlanmış bir tren ile döşenecek.

Umut verici potansiyeline rağmen projeye şüpheyle yaklaşanlar da var. Uluslararası Demiryolları Birliği, panellerin dayanıklılığı, olası mikro çatlaklar, yangın riskleri ve tren sürücülerinin dikkatini dağıtan yansımalar konusunda endişeli. Ancak Sun-Ways, yansıma önleyici yüzeyler, güçlendirilmiş malzemeler ve filtrelerle bu sorunların giderileceğinden emin. Ayrıca kar ve buz gibi hava koşullarının performansı düşürme olasılığına karşı eritici sistemler geliştirildiği de belirtiliyor.

Dünyanın En Büyük Yeşil Demiryolu Dönüşüm Projelerinden Bazıları:

- Hindistan, tüm demiryolu ağını 2030 yılına kadar yenilenebilir enerjiyle çalıştırmayı hedefliyor.

- Almanya, hidrojenle çalışan trenlere yatırım yaparak dizel trenleri kademeli olarak ortadan kaldırmayı ve karbon emisyonlarını azaltmayı planlıyor.

- İngiltere, elektrifikasyon çalışmalarına ek olarak, güneş panelleri ile donatılmış istasyonlar ve hatlar üzerinde çalışmalar yürütüyor.

- Çin, yüksek hızlı tren hatlarını genişletmek ve mevcut hatların elektrifikasyonu ve enerji verimliliğini artırarak yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak için devasa yatırımlar yapıyor.

Kısacası, ABD, Japonya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Güney Kore gibi öncü ülkelerde demiryollarında temiz enerji uygulamaları konusunda büyük bir yarış ve rekabet var. Bakalım bizde neler olacak? (Ufuk Tarhan)