Karbon Gideriminin Durumu raporunun ikinci baskısı, karbon giderim endüstrisinin bugün nerede olduğunu, Paris iklim hedeflerine ulaşmak için bu yüzyılda nereye gitmesi gerektiğini ve oraya nasıl ulaşacağımızı etkileyecek en büyük faktörleri derinlemesine inceliyor.
Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü, Oxford Üniversitesi ve diğer bazı kuruluşlar tarafından yayınlanan çalışma, insan kaynaklı karbon giderimine ilişkin ciddi ancak umut verici bir değerlendirme sunuyor.
Paris Anlaşması’nın gezegenin ısınmasını 2 santigrat derece veya altında sınırlama hedefine ulaşmak için en kritik faktör hızlı ve keskin emisyon kesintileri olsa da, önümüzdeki otuz yıl içinde karbon gideriminde hızlı bir büyüme gerektirmeyen Paris uyumlu bir senaryo yoktur.
Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için önümüzdeki 25 yıl içinde gezegenimizin doğal ekosistemlerini restore etmeli, bu süreçte milyarlarca ton karbonu atmosferden uzaklaştırmalı ve teknoloji destekli dayanıklı karbon giderimini bugünkü seviyelerden yaklaşık 1.500 kat artırmalıyız.
İşte sektörün bugünkü durumunu ve en acil olarak nereye yatırım yapmamız gerektiğini özetleyen üç grafik.
Günümüzde karbon gideriminin neredeyse tamamı doğaya dayalı yollarla gerçekleşmektedir
2023 yılında, insan faaliyetleri atmosferden yaklaşık 2,2 milyar ton CO2’yi uzaklaştırmış ve bu karbonu on yıllar veya daha uzun bir zaman ölçeğinde tutabilen yutaklarda depolamıştır.
Bu azalmanın yüzde 99,9’undan fazlası, bazen geleneksel uzaklaştırma yolları olarak da adlandırılan doğaya dayalı uzaklaştırma yollarıyla gerçekleşmiştir. Geleneksel karbon giderimi büyük ölçüde orman restorasyonu ve iyileştirilmiş orman yönetiminden kaynaklanmaktadır; doğaya dayalı diğer giderim yolları arasında sulak alan restorasyonu ve toprakta karbon birikimi yer almaktadır.
Yeni azaltım yöntemlerinden gelen 1,3 milyon ton CO2 gideriminin büyük bir kısmı üç yolla gerçekleşmiştir: karbon yakalama ve depolamalı biyoenerji (BECCS), biyokömür ve gelişmiş kaya ayrışması.
Doğa temelli taşınma işlemlerinin yolunda gitmesi için önümüzdeki 6 yıl içinde neredeyse iki katına çıkması gerekiyor
Paris hedeflerine ulaşmak için, karbon gideriminin bugün yılda yaklaşık 2,2 milyar ton CO2’den 2030 yılına kadar 4 milyar tonun üzerine çıkması gerekmektedir. Ekosistem restorasyonu ve tarımsal ormancılık gibi doğa temelli uzaklaştırmalar bunun yaklaşık yüzde 97’sini sağlayacaktır.
Ülke düzeyinde karbon giderim taahhütleri, en iyi senaryo Paris yollarının bile gerisinde kalıyor
Tüm ülke düzeyindeki ulusal olarak belirlenmiş katkılar toplandığında, hükümetler 2030 yılına kadar küresel karbon giderimini yılda 500 milyon ton CO2 artırma taahhüdünde bulunmuştur. Ancak bu rakam, küresel emisyonlarda dramatik ve keskin kesintiler öngören en iyi senaryolarda bile önümüzdeki altı yıl içinde ihtiyaç duyulan karbon giderimindeki artışın sadece yarısıdır.
Başka bir deyişle, karbon gideriminin geleceği konusunda çok daha iddialı olmamız gerekiyor.
Karbon giderimi: son fakat geç değil
Paris’le uyumlu kalmak için gereken karbon giderme miktarı ile emisyon azaltımları arasında ters bir ilişki vardır. Önümüzdeki altı yıl içinde ne kadar dik emisyon kesintileri gerçekleştirirsek, iklim hasarını sınırlandırmak için karbon giderimine o kadar az bağımlı olacağız. Ekonomimizi karbonsuzlaştırmada ne kadar yavaş olursak, geleneksel ve yeni yollarla o kadar fazla karbonu uzaklaştırmamız gerekecektir.
İklim değişikliğinin etkilerini sınırlandırmak için gigaton ölçeğinde karbon giderimine çok fazla bel bağlamak risklidir. Doğanın atmosferden karbonu uzaklaştırma kapasitesi, dünya üzerindeki toplam arazi ve gıda üretimi gibi diğer arazi kullanım ihtiyaçları ile sınırlıdır. Ve teknoloji destekli CDR, umduğumuz kadar çok veya hızlı ölçeklenemeyebilir.
En iyi senaryolarda bile, önümüzdeki otuz yıl içinde gezegenimizin karbon yakalama ve tutma kapasitesini üç kattan fazla artırmamız gerekecek.
Raporun vardığı sonuç açık: Bu on yıl içinde doğanın restorasyonuna yapılacak agresif yatırımlar tartışılmaz. Bunun yanı sıra, gelecek nesillerin yaşam kalitesini korumak için yeni karbon giderme teknolojilerine hem kamu hem de özel sektör yatırımlarını artırmamız gerekecektir.