Güney Avrupa’daki orman yangınlarından yıkıcı sellere kadar, 2023 yazı aşırı hava koşullarıyla hatırlanacak. Bu tür olaylara ve etkilerine ne kadar hazırlıklıyız? Kıtadaki milyonlarca Avrupalıyı etkileyen aralıksız sıcak hava dalgaları, birçok topluluğu etkileyen kontrol edilemeyen yangınlar ve ani seller, sürdürülebilirliğe geçişi hızlandırırken yeni bir gerçeklik hazırlamak için daha da iddialı eylemler gerektiriyor.
Bu yaz dünya çapında kaydedilen en sıcak, Avrupa’da ise beşinci en sıcak yaz oldu. AB’deki orman yangınları bu yıl şu ana kadar 468.000 hektardan fazla alanı kül etti; bunların çoğu güneydeki turistik yerleri ve yerel ekonomiyi etkiledi. Uzun süren yoğun sıcaklık ve kuraklığın ardından Rodos ve Korfu’da tüm topluluklar ve geçim kaynakları birkaç saat içinde ağır darbe aldı.
Doğa da etkilendi. Bu yıl yanan alanın %40’ından fazlası, habitatları ve bu ekosistemlere bağlı türleri etkileyen Natura 2000 alanlarından oluştu. Sıcak hava dalgaları Bulgaristan, Yunanistan, Slovenya ve Türkiye’de sağanak yağışlar ve ani su baskını ile eş zamanlı olarak can kaybına ve önemli ekonomik kayıplara neden oldu. Son 42 yılda, aşırı hava ve iklim koşullarından kaynaklanan ekonomik kayıp ve zararların toplamı en az 560 milyar euro’ya ulaşırken, 2021 ve 2022’de yıllık kayıplar 50 milyar euro’nun üzerinde gerçekleşti. 2023 yılında da benzer kayıp tahminleri bekleyebiliriz.
Her geçen yıl bu olayların ciddiyetinin artması bizi şaşırtıyor ve yol açtığı kayıpların boyutunu üzüntüyle karşılıyoruz. Ancak bu aşırı hava olayları artık bizi şaşırtmamalı. Maalesef bilim insanlarının onlarca yıldır bizi uyardığı bir iklim senaryosunu yaşıyoruz.
Yeni bir gerçeklik: daha sıcak, daha kuru, daha ıslak…
Yazın başında, Avrupa nüfusunu, ekonomisini ve doğasını giderek daha fazla etkileyen ana yaz hava koşullarındaki aşırılıkları derinlemesine inceleyen ‘Değişen iklimde aşırı yaz havası: Avrupa hazırlıklı mı?’ web ürününü yayınlandı. Kullanıcılar sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar ve kontrol edilemeyen yangınlar ile dang humması gibi iklime duyarlı hastalıklar hakkında bilgi almak için etkileşimli haritaları ve çizelgeleri keşfedebilirler. Ürün, geçmişteki olayların etkilerini değerlendirmenin yanı sıra, en son bilimsel bilgilere dayalı olarak geleceğe yönelik bir bakış açısı da sağlıyor.
Mesaj açık: Yazların daha fazla, daha güçlü ve daha uzun sıcak hava dalgaları, daha sık ve aşırı sellerin yanı sıra daha ciddi kuraklıklar ve kontrol edilemeyen yangınlar ve iklime duyarlı hastalıklarda artış getirmesi bekleniyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in bu hafta Avrupa Yeşil Mutabakat’ı ile ilgili AB’nin Durumu konuşmasında söylediği gibi, “Bu, kaynayan bir gezegenin gerçeğidir.”
Avrupa halihazırda iklim değişikliğine uyum sağlamak için önlemler alıyor ancak analizimiz acil ve ek eylem gerektiren alanları vurguluyor. İklim değişikliğinin toplumumuz ve ekonomimiz üzerindeki etkilerini en aza indirmemiz gerekiyor ve çözmemiz gereken birçok zorluk var. Yaşlılar gibi en savunmasız kişileri şiddetli sıcak hava dalgalarından nasıl daha iyi koruyabiliriz? Şehirlerimizi su baskınlarına, sıcak hava dalgalarına veya kuraklığa nasıl hazırlayabiliriz?
Tarımın da uyum sağlaması gerektiğini biliyoruz. Avrupa’nın sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunurken, çiftçiliğin çiftçilere gıda ve istikrarlı gelir sağlamaya devam etmesini nasıl sağlayabiliriz? Toplum bu yeni gerçekliğe nasıl hazırlanabilir?
Toplumsal hazırlık
İklim değişikliğinin etkileri ve toplumsal hazırlık düzeyleri Avrupa genelinde önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Toplulukların alması gereken önlemler, karşılaştıkları yerel zorlukları ve kendilerine sunulan kaynakları dikkate almalıdır. Bilgi, Avrupa’nın hazırlanmasına yardımcı olmada çok önemli bir rol oynayacaktır. Avrupa iklim değişikliği uyum platformu Climate-ADAPT, 100’den fazla örnek olay incelemesi ve potansiyel uyum seçenekleri örneklerinin yanı sıra uyum planlamasını destekleyen araçlar sunmaktadır.
EEA, önümüzdeki yılın başlarında yayınlayacağı Avrupa İklim Riski Değerlendirmesi de dahil olmak üzere bir dizi gösterge ve değerlendirme aracılığıyla uyum politikalarını ve bunların Avrupa’daki uygulamalarını desteklemektedir. Avrupa’da çevre, ekonomi ve daha geniş anlamda toplumla ilgili mevcut ve gelecekteki iklim değişikliği etkilerini ve risklerini değerlendirecek.
Uyum önlemlerinin, sera gazı emisyonlarını ciddi ve hızlı bir şekilde azaltma ihtiyacıyla birlikte gitmesi gerekiyor. Bu çabaların kirlilik, biyolojik çeşitlilik kaybı ve sürdürülemez kaynak kullanımıyla mücadeleye yönelik aynı derecede iddialı önlemlerle tamamlanması gerekiyor. Ve bu tedbirlerin adil ve hakkaniyetli bir şekilde uygulamaya konması, toplumumuzda en dezavantajlı durumda olanların geride bırakılmamasını sağlamamız gerekiyor.
Avrupa Yeşil Mutabakatı tüm bu cephelerde eyleme geçmek için kapsamlı ve tutarlı bir politika çerçevesi sunuyor. Yeşil Mutabakat’ın uygulanması, Avrupa’nın genel toplumsal dayanıklılığının güçlendirilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
