Bundan 10-15 yıl önce sürdürülebilirlik ve karbon ayak izi kelimesi o kadar değişik algılanıyordu ki, burjuva bir terim gibi düşünülerek, “vay be!” gibisinden bir tepki ile karşılanıyordu. Tabi bu konuda araştırma yapan çevre mühendislerini ayrı tutuyorum bu durumdan. Kimse ne demek bu sürdürülebilirlik veya ESG diye merak dahi etmeden konuyu duyduğu şekli ile tekrar unutup hayatına devam ediyordu.
Gelelim günümüze… Herkesin dilinde bir sürdürülebilirlik, karbon ayak izi, net sıfır vb. konular. Aslına bakacak olursak halen toplumun birçoğu bu terimlerin ne olduğunu bilmiyorsa da, iş dünyası içerisinde yer alan hemen herkesin kullandığı birer kelime olmaya başladı bu terimler.
Gelelim konunun gerçeklik kısmına, bundan daha 1-2 yıl önce gerek ülkemizde gerekse dünya da marka olmuş global şirketler net sıfır olacakları tarihleri ve karbon ayak izi salımlarını belirli bir yüzde çerçevesinde düşüreceklerini söylediler. Bizler de medyacılar olarak bu hedef açıklamaları beğendik ve yayın organlarımızda haberlerini yaptık. Peki ne oldu? Şimdi o açıklamalarını alkışlayarak haberlerini yaptığımız markalar tek tek net sıfır ve karbon ayak izi çalışmalarını ya askıya aldılar ya da ayırdıkları bütçeyi yok denecek derece kısıtlayarak verdikleri tarihleri çok daha ileri tarihlere ertelediler.
Neydi peki, bir anda tüm markaları böyle bir değişime iten olay? Aslında çok basit, çünkü tüm bu markalar net sıfır olabilmeyi ve karbon ayak izi salınımını azaltmayı basite aldılar. Bunu böyle yaparsak bu olur, o olursa da bu rakamlar düşer. Tıpkı ilkokul çocuklarının parmak hesabı gibi değil mi? Peki gerçekle yüzleştiklerinde ne oldu? Yapamadılar, yapamazlar ve yapamayacaklar. Çünkü iş dünyası o kadar çok para ve kazanç odaklı bir mekanizma ki, kazandığının belli bir oranını dahi doğa ve çevre için ayırdığında, o parayı kayıp olarak görüyor. Ya da yapılması gerekeni mış- miş gibi yaparak bir görevi tam olarak eyleme geçirmiyor.
Markaların kendileri açıklama yaptığı için bazı isimleri belirtmekte fayda var, böylelikle kim ne yapıyor veya yapamıyor görmüş oluruz. Net sıfır hedeflerinden saparak fosil yakıt üretimini artırmaya devam edeceğini açıklayan şirketlerden biri BP. Daha önce ESG taahhütlerini açıklayarak daha fazla iyileştirmeler yapacaklarını söyleyen Shell, Volkswagen, Unilever gibi şirketler bu taahhütlerinden vazgeçerek yeni açıkladıkları bilgilere göre sıkı tutacakları ESG çalışmalarını hafiflettiler.
Hadi markaları geçtik, koca Avrupa Birliği dahi kurumsal ESG kurallarını gevşetti.
Kısacası biz insanlara yalan söylediler.