Vietnam’ın kuzeyindeki uzak ormanlarda, dünyadaki en nadir primatlardan biri olan Cao-vit gibonlarına ait iki yavru gözlemlendi.
Fauna & Flora adlı sivil toplum kuruluşu, 2024 yılı içinde gerçekleşen bu gözlemin türün geleceği için umut verici olduğunu duyurdu. İlk yavru, Şubat 2024’te, ikinci yavru ise Kasım ayında farklı gruplar içinde tespit edildi. Fauna & Flora Vietnam program yöneticisi Tho Duc Nguyen, Mongabay’a yaptığı açıklamada, “Yavru gibonları gözlemlemek son derece nadirdir” dedi. Dişi gibonların yaklaşık dört yılda bir doğum yaptığını belirten Nguyen, 2020’den bu yana izlenen dört farklı gibon grubunda yılda en fazla üç yavrunun kaydedildiğini ifade etti. Kasım ayında gözlemlenen yavrunun eklenmesiyle, ilgili gruptaki gibon sayısı dokuza yükseldi. Nguyen, “Bu durum, gibon popülasyonunun artabileceğini ve yaşam alanının genişleyebileceğini gösteriyor. Cao-vit gibonlarının geleceği için olumlu bir işaret” dedi.
Yok Olma Tehlikesinden Koruma Çalışmalarına
Doğu siyah tepeli gibon (Nomascus nasutus) olarak da bilinen Cao-vit gibonları, 2000’li yıllara kadar neslinin tükendiği düşünülen bir türdü. Ancak Vietnam ve Çin’de birkaç küçük grubun tespit edilmesiyle yeniden gündeme geldi. Günümüzde kritik tehlike altındaki türler arasında yer alan gibonlar, iki ülkenin sınırındaki parçalanmış ormanlarda hayatta kalmaya çalışıyor.
Kasım ayında gözlemlenen yavruyu, yerel halk ve yetkililerden oluşan Cao-vit Gibonları Koruma Ekibi’nden Dinh Ha Duong keşfetti. 20 Kasım sabahı saat 07.00 sıralarında, izleme ekibi bir erkek gibonun şarkı söylemeye başladığını fark etti. Gruptaki hareketleri takip eden Duong, bir dişi gibonun alışılmadık bir şekilde hareket ettiğini belirledi. Yapılan dikkatli inceleme sonucunda dişinin bir yavru taşıdığı ortaya çıktı.
Gibonların Geleceği Koruma Çalışmalarına Bağlı
Gibonları izlemek zorlayıcı bir süreç olduğundan, koruma ekibi gözlemlerini desteklemek için termal dronlar, termal dürbünler ve akustik kayıt cihazları gibi yeni teknolojilerden faydalanıyor. Elde edilen veriler bulut sistemine yüklenerek bilim insanları ve hükümet yetkilileriyle paylaşılıyor.
Birçok gibon türü, evcil hayvan ticareti veya geleneksel tıpta kullanımı nedeniyle avlanma tehdidi altında. Ancak Fauna & Flora, 2002 yılında Cao-vit gibonlarının Vietnam’da yeniden keşfedilmesinden bu yana avlanmaya dair herhangi bir vakaya rastlanmadığını belirtiyor. Yine de avlanma riskinin sürdüğünü vurgulayan yetkililer, devriyelerin ve orman koruma çalışmalarının hayati önem taşıdığını ifade ediyor.
Vietnam yasalarına göre, Cao-vit gibonları en yüksek seviyede koruma altında bulunuyor. Bu türü avlayanlar veya zarar verenler 15 yıla kadar hapis cezası ve yaklaşık 2 milyar Vietnam dongu (78 bin dolar) para cezasıyla karşı karşıya kalabiliyor.