ÇEVKO Vakfı tarafından, 2014 yılından bu yana, çevre konusunda sürdürülebilir katkılarıyla öne çıkan ve Türkiye’de Yeşil Nokta sembolünü kullanan firmaların katılımına açık olarak düzenlenen Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri, düzenlenen törenle 7. kez sahiplerini buldu.
ÇEVKO Vakfı’nın Türkiye’de temsilcisi olduğu Yeşil Nokta sembolünün dünyada 150 binden fazla üretici tarafından yılda 400 milyarı aşan ambalajın üzerinde 170 ülkede tüketicilerle buluştuğunu vurgulayan ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, “Günümüzde döngüsel ekonomiye geçiş, Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) modelinin önemini daha da artırdı. Sorumlu üreticilerin geri dönüşüm sistemine yaptıkları finansal katkıyı simgeleyen Yeşil Nokta sistemleri, dünyada GÜS modelinin en başarılı uygulama örnekleri arasında yer alıyor.
2024 yılında gerçekleştirdiğimiz ‘Yeşil Nokta Algı Araştırması’, ülkemizde 18 yaş ve üzeri 50 milyonluk bir nüfus kesiminde, her iki kişiden birinin Yeşil Nokta işaretini daha önce gördüğünü ve her 5 kişiden birinin, yani 10 milyon kişinin Yeşil Nokta işaretinin ne anlama geldiğini doğru olarak tanımladığını gösterdi. Araştırma sonuçları, tüketicilerin ambalajlarında Yeşil Nokta’yı kullanan şirketler hakkındaki olumlu algısını da kanıtlar nitelikte” dedi.
Mete İmer, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de bin beş yüzün üzerinde şirket, ÇEVKO ile yaptığı alt lisans sözleşmesi ile ambalajlarında Yeşil Nokta işaretine yer veriyor. Türkiye’de Yeşil Nokta Alt Lisans Sözleşmesi olan firmaların katılımına açık olarak düzenlenen ÇEVKO Vakfı Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri, sanayi kuruluşlarının çevre sürdürülebilirliğine katkılarını teşvik etmeyi amaçlıyor ve “Ambalajda Önleme Uygulamaları”, “Atık Yönetim Sistemi ve Uygulamaları”, “Çevre Konulu Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” olmak üzere üç kategoride veriliyor.
Bu yıl 7inci kez düzenlenen Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri kapsamında,
“Ambalajda Önleme Uygulamaları” kategorisinde Yeşil Nokta Sanayi Ödüllerini Abdi İbrahim ‘Akıllı Yazılım’; Netpak Ambalaj’ ise ‘NETGO, Sürdürülebilir Bir Çevre İçin Çantaya Dönüşen Kargo Torbası’ çalışmaları ile kazandı. Bu kategoride Teşvik Ödüllerini Coca-Cola İçecek ‘Paletlemede Nanostreç Uygulaması’ başlıklı çalışması ile Sapro ise ‘Newipe Yeni Nesil Bebek Mendili’ çalışması ile kazandı.
“Atık Yönetim Sistemi ve Uygulamaları” kategorisinde Yeşil Nokta Sanayi Ödüllerini Anadolu Efes ‘Anadolu Efes Biyogaz Projesi’ ve ‘Anadolu Efes İleri Dönüştürülmüş Malt Lifi Projesi’ ile kazandı.
“Çevre Konulu Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” kategorisinde Yeşil Nokta Sanayi Ödüllerini Anadolu Efes ‘Denize +1 Nefes’, Migros ‘Gıdaya Saygı’ ve Vestel Beyaz Eşya ‘Vestel’le Kendin Yap Atölyeleri’ projeleriyle kazandılar. Bu kategoride Teşvik Ödülünü ise GCA ‘Ekomat Projesi’ ile kazandı.
Ödül kazanan projelerin detayları
“Ambalajda Önleme Uygulamaları” Kategorisi Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri
Abdi İbrahim – Akıllı Yazılım Projesi
Abdi İbrahim’in “Geleceği İyileştirme” vizyonu doğrultusunda ortaya koyduğu, HEAL2050 sürdürülebilirlik stratejisinin temel amacı, daha az kaynak kullanarak daha fazla değer yaratmak.
Bu kapsamda, stratejinin ilk fazını oluşturan “Akıllı Yazılım” projesi ile ilaç ambalajı olarak kullanılan blister ve dış ambalaj malzemelerinin tüketimi önemli ölçüde azaltıldı. Bunun yanı sıra enerji tüketiminde ve lojistik operasyonlarda verimlilik sağlandı. Yapay Zeka tabanlı sezgisel bir optimizasyon algoritmasına dayanan Akıllı Yazılım sayesinde 26 ürünün ambalaj boyutları optimize edilerek, aynı miktarda ilaç daha az ambalaj malzemesi ile üretildi.
Sonuç olarak, 179 ton ambalaj tasarrufu sağlandı, ambalajdan kaynaklı sera gazı emisyonları kutu başına %28 oranında azaltıldı, 150 hanenin yıllık enerji tüketimine eşdeğer enerji tasarrufu elde edildi ve 1 milyon Euro değerinde finansal tasarruf sağlandı. Ayrıca, palet sirkülasyonunda da 2.300 adet azalma gerçekleştirildi.
Netpak Ambalaj – NetGO; Sürdürülebilir Bir Çevre İçin, Çantaya Dönülen Kargo Torbası Projesi
Netpak Ambalaj tarafından geliştirilen NetGO, çevre dostu ve fonksiyonel yapısıyla öne çıkan bir taşıma çantası. %100 geri dönüştürülebilir malzemelerden üretilen bu sürdürülebilir ürün hem kargo hem de hediye taşımacılığında ideal bir alternatif. Yenilikçi ve güvenli kapak tasarımı, yetkisiz erişimi engellerken, taşıma sırasında oluşabilecek yıpranmalara karşı da yüksek dayanıklılık sunar. Taşıma işlemi tamamlandığında koruma bandı açılır ve kulplar ortaya çıkarak pratik bir çantaya dönüşür. Ortalama 104 kez kullanılabilen NetGO, uzun ömürlü yapısıyla kaynak tüketimini, atık miktarını ve karbon emisyonlarını azaltır.
NetGO, sürdürülebilir yapısının yanı sıra estetik ve kompakt tasarımıyla da markaların geniş kitlelere ulaşmasında etkili bir tanıtım aracı olarak fark yaratmakta.
“Ambalajda Önleme Uygulamaları” Kategorisi Yeşil Nokta Teşvik Ödülleri
Coca-Cola İçecek – Paletlemede NanoStreç Uygulaması Projesi
Coca-Cola İçecek fabrikalarında üretilen ürünler üretim hattı sonunda paletleme makinesinde dizildikten sonra, stoklama ve sevkiyat esnasında paletin bütünlük mukavemetinin artırılması ve palet üzerinden ürün devrilmelerini önlemek amacıyla, her palet içinde sıra aralarında karton separatörler kullanılır ve paletin etrafı streç film ile sarılarak üretim hattından teslim edilir. Her üründe istifleme sırasına göre farklı miktarda karton separatör ve streç film kullanılmakla beraber, ortalama 1 palette 5 adet karton separatör ve 350 gram geleneksel şeffaf streç kullanılır.
“Nano streç” projesi ile daha az kaynak kullanımı ile karbon ayak izinin ve atık miktarının azaltılması ve üretim maliyetlerini düşürülmesi amaçlandı. Geleneksel şeffaf streçleme yapılan tüm ürünlerin paletlerinde, nano strece geçilerek separatör karton kullanımını tamamen sonlandırmak ve kullanılan streç miktarını azaltmak hedeflendi.
Bu projede pilot çalışma için Türkiye’de toplam 7 gazlı içecek fabrikası arasından Tekirdağ-Çorlu fabrikası seçildi. Başarı ile sonuçlanan pilot çalışmanın ardından diğer fabrikalarda da projeyi hayata geçirmek için deneme çalışmalarına başlandı ve devreye alım süreçleri tamamlandı. Proje ile yıllık 14 milyon adet kağıt- karton tüketiminin ve 450 ton streç kullanımının önüne geçilmektedir.
Sapro – Newipe® Yeni Nesil Bebek Mendili Projesi
Newipe® mendilleri; doğallık, yumuşaklık ve dayanıklılık ile karakterize edilen yeni nesil viskon kumaştan yapıldı. %100 bitkisel kökenli, %100 biyolojik olarak parçalanabilen ve kompostlanabilir olan yeni nesil kumaş, piyasada bulunan jenerik viskon kumaşlara göre daha hızlı doğaya döner ve daha az karbon ayak izi ile üretildi. %100 geri dönüştürülebilir özellikteki folyo ambalaj kullanıldı.
“Atık Yönetim Sistemi ve Uygulamaları” Kategorisi Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri
Anadolu Efes – Biyogaz Projesi
2030’a kadar kendi operasyonlarında net sıfır salıma ulaşma hedefiyle çalışan Anadolu Efes, enerji verimliliği uygulamaları ile birlikte yenilenebilir enerji projelerine de yatırım yapmaya devam ediyor. Bu kapsamda hayata geçirdiği projelerden biri de atık su arıtma tesisinde çıkan arıtma çamurlarının biyogaza dönüşümü ve elde edilen enerjinin tesislerinde yeniden kullanımı oldu.
Proje kapsamında atık suların arıtımı sonucu ortaya çıkan arıtma çamurlarından biyogaz elde ederek yılda 1 aylık enerji tüketimine denk gelen miktarda enerjiyi kendi tesislerinde üretiyor. Üretilen bu yenilenebilir enerji kaynağı sayesinde yıllık 900 ton CO2e yakın sera gazı salımının oluşmasının önüne geçiyor. Ek olarak, bu enerjiyi başka bir geri kazanım prosesi olan maya kurutmada kullanarak zincirleme geri kazanım prosesi yaratıyor ve döngüsel ekonomiye katkı sunuyor.
Anadolu Efes – İleri Dönüştürülmüş Malt Lifi Projesi
Dünyada üretilen gıdanın üçte biri israf edilirken bu gıdalar toplam karbon salımının %8’ini oluşturuyor. Artan dünya nüfusu ile doğal kaynaklara ulaşmak zorlaşırken sağlıklı ve sürdürülebilir gıdanın da önemi artıyor. Biracılık endüstrisinin bir yan ürünü olarak dünyada yılda 40 milyon ton, Türkiye’de ise 200 bin ton malt posası ortaya çıkıyor.
Anadolu Efes, endüstrinin yan ürünü olan malt posasının fonksiyonel malt lifine dönüştürülebilmesi için 2020 yılından bu yana yürüttüğü Ar-Ge çalışmalarını sonuçlandırarak ileri dönüşümle gıda sektörüne katma değerli bir hammadde olan fonksiyonel malt lifini kazandırdı.
Anadolu Efes kurum içi girişimcilik platformundan doğarak ticarileşen ilk girişimleri Malty’de bu malt lifini kullanarak Türkiye’nin ilk ileri dönüşüm atıştırmalığı “Malty Bites”ı üretti. Şu an alternatif kullanım alanları için de çalışmaya devam ediliyor.
“Çevre Konulu Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” Kategorisi Yeşil Nokta Sanayi Ödülleri
Migros – Gıdaya Saygı Projesi
Dünyada her yıl gıdaların yaklaşık olarak üçte biri, yani ortalama 1,3 milyar ton gıda israf olurken 800 milyondan fazla insan açlık ile mücadele ediyor; israf edilen gıdanın dörtte biri ile dünya üzerindeki açlığın son bulacağı biliniyor. Yaşanan bu küresel sorun karşısında mevcut gıda sistemlerine sürdürülebilirlik perspektifinden yaklaşılması ve çevresel ve finansal etkilerinin hesaba katıldığı kadar sosyal boyutunun da değerlendirilmesi gerekiyor.
Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda, sürdürülebilir kalkınmanın ancak her canlının benzer ve adil bir yaşam ortamı bulması ile mümkün olabileceği anlayışıyla hareket eden Migros, 2017 yılında başladığı Gıdaya Saygı Projesi ile satışa dönüşmeyen ama besleyiciliğini koruyan, sağlıklı gıdaları Fazla iş birliği ile ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyor. Projenin başlangıcından 2023 yılı sonuna kadar 18.472 ton gıda malzemesi ihtiyaç sahipleriyle buluşturularak, 40 milyondan fazla öğünlük gıdanın kurtarılması sağlandı. Gıda bankaları aracılığı ile aylık yaklaşık 1,5 milyon ihtiyaç sahibine ulaşıldı.
Anadolu Efes – Denize +1Nefes Projesi
Anadolu Efes’e paydaşları tarafından önceliklendirilmesi önerilen konulardan biri de biyoçeşitlilik oldu. Paydaşlarının görüşlerine öncelik vererek biyoçeşitliliği odağına alan bir projeyi hayata geçirebilmek için yola çıkan Anadolu Efes’in yolu denizlerdeki biyoçeşitliliğin gelişimi için çalışan Deniz Yaşamını Koruma Derneği (DYKD) ile kesişti ve Denize +1 Nefes projesini hayata geçirdi.
Proje kapsamında Anadolu Efes, mercan resiflerinin korunması ve çoğaltılması için çalışıyor, mercanların denizlerimizdeki biyoçeşitliğin gelişimindeki önemine dikkat çekiyor.
Projenin ilk fazında DYKD ile birlikte kopan veya zarar gören mercanlar kesin korunacak hassas alan ilan edilen Tavşan Adası açıklarına nakledildi ve yeni mercan bahçeleri oluşmasına katkıda bulunuldu. Projenin ikinci fazında nakli gerçekleştirilen mercanlar su altına yerleştirilen görüntüleme sistemleriyle 7/24 izlenmeye ve oradaki biyoçeşitliliğin gelişimi takip edilmeye başlandı. Projenin üçüncü fazında ise müzisyen Mercan Dede ile bir araya gelindi. Mercan Dede, Marmara Denizi’nde kaydedilen ses ve görüntülerden aldığı ilhamla “Mercanların Senfonisi” eserini yaratarak Marmara Denizi’ndeki biyoçeşitliliğin sesi oldu.
Vestel – Vestel’le Kendin Yap Atölyeleri Projesi
Elektronik, plastik ve metal atıklardan üretilen cihazlar ile oluşturulan, robotik kodlama ve tasarım becerileri atölyesi olarak Vestel’le Kendin Yap atölyeleri açıldı. 8 okulda açılan atölyeler sayesinde teknolojik alt yapısı yetersiz okullara Vestel Teknolojisiyle donatılmış sınıflarda eğitim imkânı sağladı.
Bu sayede projede atıklar değerlendirilirken aynı zamanda “sıfır atık” yönetimi ile çevresel zararı en aza indirmek için çalışmalar yürütüldü. Çocuklara eşit eğitim imkânı sağlanırken, bununla beraber öğrencilere uygulama ve algoritmik beceriler kazandırılarak kendi potansiyellerini keşfetme imkanı sağlandı.
Vestel Beyaz Eşya, Uşak Üniversitesi ve 4 ildeki İl Milli Eğitim Müdürlükleri ile ortaklaşa gerçekleştirdiği proje ile, Zafer Kalkınma Ajansı’ndan SOGEP (Sosyal Gelişimi Destekleme Programı) kapsamında %40 oranında destek aldı.
“Çevre Konulu Sosyal Sorumluluk Uygulamaları” Kategorisi Yeşil Nokta Teşvik Ödülü
GCA – Ekomat Projesi
GCA’nın 2022-23 yılları arasında Yalova’da hayata geçirdiği EKOMAT Projesi’nde, tam otomatik depozito iade makineleri kullanıldı. Yalova Belediyesi iş birliğiyle gerçekleştirilen bu proje, elektrikli toplama araçları ve yerli yazılım altyapısıyla dijitalleşen ambalaj dönüşüm süreçlerini kapsamakta.
Pilot il olarak seçilen Yalova’da 15 noktada 34 adet EKOMAT cihazı yerleştirildi ve 12.000’den fazla kullanıcıya ulaşıldı. Vatandaşlar, geri dönüştürülebilir atıklarını toplayarak çevreye katkıda bulundu ve mobil uygulama üzerinden teşvik edici puanlar kazandı. Türkiye’nin 2025 yılında uygulamayı planladığı ulusal depozito sistemine örnek teşkil eden bu projede, 18 aylık sürede atık miktarı 61 çöp kamyonu kadar azaltıldı, doğal kaynakların korunmasına ve enerji tasarrufuna önemli katkı sağlandı.
