Yeni Plastik Atık Vergisi Sorunlara Sebep Oldu
Yetkililer, plastik atıkların depolanması ve yakılmasını caydırmak amacıyla getirilen yeni verginin hatalı verilerle dolu olduğunu ve suç oranlarının artmasına neden olabileceği konusunda uyardı.
Avrupa Mahkemesi tarafından yayınlanan bir rapora göre, hükümetler yeni AB plastik ambalaj vergisine hazırlıksız yakalandı. 2021'de yürürlüğe giren önlemler kapsamında, AB ülkeleri ürettikleri her kilogram geri dönüştürülmemiş plastik ambalaj atığı için 0,80 Euro ödemek zorunda, ancak Avrupa Komisyonu'nun tüm hesaplamaları ve kontrolleri sağlaması gerekiyor.
Bu vergi kaynağı, AB'nin yıllık yaklaşık 150 milyar Euro bütçesini finanse eden kaynaklardan biridir; diğer kaynaklar arasında gümrük vergileri, KDV'nin bir kısmı ve her ülkenin GSYİH'sine dayalı ayrı bir ödeme yer alıyor.
Lüksemburg merkezli Avrupa Mahkemesi ECA üyesi Lefteris Christoforou, verginin dayandığı istatistiklerin güvenilirliği konusunda ciddi sorular bulunduğunu, verilerin toplanma ve Brüksel’e gönderilme yöntemlerinde “çok fazla hata” olduğunu belirtti.
Christoforou, “Bu nedenle, Avrupa Komisyonu'ndan bunu derhal düzeltmesini ve gelecekte AB gelir kaynakları hazırlanırken edinilen bilgilerini doğru şekilde açıklamasını talep ediyoruz.” dedi.
Sadece beş üye devlet, 2018’deki yenilikleri ulusal yasalarına doğru bir şekilde aktardı, bu nedenle diğer 22 ülke AB yürütme organından hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kaldı.
Yetkililer, “plastik” ve “ambalaj” gibi temel tanımlar üzerinde bile sorunların devam ettiğini belirtti.
Denetimden sorumlu başkan Jose Parente Mart ayında kabul edilen ve henüz yürürlüğe girmeyen merkezi yasama reformunda, tespit edilen tüm sorunların kökten çözülmeyeceğini belirtti.
Parente, “Bazı üye devletler kurallara uysa da, bunları uyumlu bir şekilde uygulamadı ve bu durum düzenlemenin uygulanmasıyla çözülmeyebilir.” dedi.
Parente, üye devletlerin plastik atıklarını bilerek eksik raporladıklarına dair bir kanıt bulmadığını belirtti.
Geçen yıl, plastik vergisinden elde edilen gelir 7,2 milyar Euro'ya ulaştı ve bu, AB bütçesinin %4'ünü oluşturdu.
Suç Dalgası
Yetkililer, Avrupa Birliği'nin geri dönüşüm hedeflerinin, suç çetelerinin yasa dışı atık dökümüne yönelmesine neden olabileceği konusunda daha önce uyarılarda bulundu. Bu uyarıların ardından, Avrupa'nın polis ajansı Europol, bu tür suçların artış gösterdiğini doğruladı.
Parente, "Geri dönüştürülmüş olarak beyan edilen bazı plastiklerin çöp sahalarına veya yakılmak üzere gönderildiğini" ifade etti ve bu sorunun genel ölçeğini tahmin etmenin zor olduğunu belirtti. Parente, "Komisyon, riski değerlendirmeli ve gerekli önlemleri almalıdır" dedi ve AB yürütme organından 2027'ye kadar plastik atık izleme sistemlerini geliştirmesi istedi.
Yetkililer, Komisyon'un üretim verilerini kullanma kurallarını belirlemesi gerektiğini aksi takdirde büyük veri tutarsızlıklarına yol açabileceğini belirtti.
Raporun yanıtında Komisyon, veri karşılaştırılabilirliğini ve güvenilirliğini artırma gerekliliğinin farkında olduklarını ve bu hedef doğrultusunda 2026'ya kadar yeni bir metodoloji geliştireceklerini açıkladı.
AB yürütme organı, atıkların gerçekten geri dönüştürülüp dönüştürülmediğini kontrol etme yetkilerini sınırlayan kuralların, denetleme yetkilerini de kısıtladığını belirtti. Komisyon, ECA’ya gönderdiği yazılı yanıtta, “Bu tür riskleri azaltabilecek denetimler veya kontroller yalnızca üye devletler tarafından gerçekleştirilebilir.” dedi.