Yüksek karbon salımı değerlerine sahip ülkelere ev sahipliği yapan Avrupa kıtası, aynı zamanda ekonomisinin yarattığı çevresel hasarları azaltmak için en iddialı yeşil dönüşüm hedeflerine de sahip. Son yıllarda yenilenebilir enerjiye geçişte birçok Avrupa ülkesi önemli projeleri hayata geçirmeye başladı. Atılan adımlar sonrasında Avrupa kıtası yenilenebilir enerjiye geçiş ve karbon ayak izini düşürme konusunda ABD ve Çin gibi söz sahibi ekonomilerin önüne geçmeyi başardı.
Yenilenebilir enerji programlarının doğru bir şekilde kurgulandığının kanıtı olarak Avrupa’da elektrik üretiminde fosil kaynakların payı tarihî seviyelere geriledi. Londra merkezli uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in analizine göre, yılın ilk yarısında AB elektrik üretiminin %30’u rüzgar ve güneş enerjisinden karşılandı. Fosil yakıtların elektrik üretimindeki payı %27 olurken kömürün elektrik üretimindeki payı bu dönemde yıllık bazda %24 ile sert düşüş gösterdi. Doğal gazın payı da 2023 ilk altı ayındaki %45’ler düzeyinden %14’e kadar geriledi.
İlk kez güneş ve rüzgar enerjisi, fosil kaynakları geride bıraktı
Böylece, AB’de yılın ilk yarısında rüzgar ve güneş enerjisi ilk kez fosil yakıtlardan daha fazla elektrik üretti. Almanya, Belçika, Macaristan ve Hollanda dahil olmak üzere 13 AB üyesi ülkede, rüzgar ve güneş fosil yakıtlardan fazla elektrik üretir hâle geldi.
Ember Analisti Chris Rosslowe, analize ilişkin değerlendirmesinde, rüzgar ve güneşten üretim yükselirken fosil yakıtlardan üretimin düşüşte olduğunu belirterek, “Elektrik sektöründe tarihi bir dönüşüm görüyoruz ve bu dönüşüm çok hızlı” ifadesini kullandı.
Rüzgar enerjisinde hedeflerin yarısına ulaşılamadı
Ancak güneş enerjisi patlama yaşarken, rüzgar endüstrisi politik ve kamu baskıların yanı sıra yüksek enflasyon kaynaklı sorunlar yaşıyor. Danışmanlık şirketi Wind Power Europe’a göre, Avrupa Birliği 2023 yılında 16,2 GW ile rekor seviyede yeni rüzgar enerjisi kapasitesi kurdu. Kurulan altyapı Avrupa’nın emisyon hedeflerine ulaşması için gerekli olan rüzgar enerjisi kapasitesinin yarısına kadar bile yaklaşabilmiş değil.
Bilgi notu: Doğal gazdaki düşüşte Avrupa’nın Rusya’ya Ukrayna savaşı nedeniyle uyguladığı yaptırımlar etkili oluyor.
Hüseyin Koyuncuoğlu
