Mikonos yakınlarındaki Delos adası gibi bazı yerler, artan sel baskınları nedeniyle şimdiden yapısal hasar görmeye başladı.
Yeni bir araştırmaya göre, Türkiye ve Yunanistan’ın kıyı şeridinde bulunan tarihi alanların yarısından fazlası, deniz seviyesinin yükselmesiyle birlikte yüzyılın sonuna kadar ‘çok yüksek’ ya da ‘yüksek oranda’ su altında kalma riski taşıyor.
Küresel ısınma daha fazla buz tabakası ve buzulun erimesine neden olduğu için küresel deniz seviyeleri yükseliyor.
Mikonos yakınlarındaki Delos adası gibi bazı yerler, artan sel baskınları nedeniyle şimdiden yapısal hasar görmeye başladı.
UNESCO’nun dünya mirası listesinde yer alan ada, Yunan ve Roma dünyasının en önemli dini mabetlerinden biriydi.
Ege’deki tarihi alanların üçte birinden fazlası yükselen deniz seviyesi nedeniyle tehdit altında
Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden yer bilimci Enes Zengin tarafından ABD Ulusal Okyanus Servisi’nin 2022 Deniz Seviyesi Yükselmesi Teknik Raporu’ndaki veriler kullanılarak gerçekleştirilmiş.
Zengin, küresel ve yerel deniz seviyesi yükselme öngörülerine göre çok yüksek ile çok düşük arasında değişen risk sınıflarına sahip beş farklı senaryo için ‘su altında kalma risk haritaları’ oluşturdu.
Zengin araştırmada, Türkiye ve Yunanistan’ın Doğu Akdeniz kıyıları boyunca 464 tarihi alanın hassasiyetini değerlendirdi.
Kıyı şeridindeki 147 arkeolojik alan, kale, hisar, kule, köprü, nekropol veya harabenin önümüzdeki 50 yıl içinde – en iyi durum senaryosunda bile – belli bir düzeyde risk altında olacağı sonucuna varıldı
Analiz edilen 464 alandan 34’ünün ‘çok yüksek’, 19’unun ‘yüksek’ ve 27’sinin ‘orta’ risk altında olduğu tespit edildi.
Türkiye’de en fazla tehlike altında olan alanlar Muğla’nın güneyindeki Knidos ve Kaunos antik kentleri ile İzmir’in batısındaki Elaia antik liman kentidir.
Bu alanlar, deniz seviyesinin sadece bir metre yükselmesiyle bile yüzyılın sonuna kadar kısmen ya da tamamen sular altında kalabilir.
Araştırma, deniz seviyesinin üç metre yükselmesini öngören bir durumda, Efes Limanı, Milet ve Aydın’daki Güvercinada Kalesi ile Antalya’daki Olimpos ve Patara antik kentlerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda alanın daha risk altınada olacağını ortaya koydu.
Yunanistan’da ise Sissi, Pavlopetri ve Lokris antik kentleri ‘çok yüksek’ risk altında kabul edildi.
Bu sonuçlar endişe verici olsa da, çalışma 317 bölgenin, deniz seviyesinin en kötü senaryo olarak beş metre yükselmesi durumunda bile sular altında kalma riskine karşı güvenli olduğunu ortaya koydu.
Zengin, “Bu çalışmaların uzun vadede başarılı olmasını sağlamak ve insanlığın ortak kültürel mirasını korumak için, bu çalışmaların yüksek riskli bölgelerde bir an önce uygulanmasına öncelik verilmesi zorunludur.” dedi.
“Doğal afetler, insan faaliyetleri ve kültürel miras kaynakları için risk oluşturabilecek diğer faktörler gibi potansiyel tehditlerin azaltılması için hızlı hareket edilmesi gerekiyor.”
